Leren in sociale context

Een tiental jaar geleden was ik bij een bijeenkomst waar een ervaringsdeskundige vertelde dat haar vader haar in een kast had opgesloten en wat dat met haar deed. De rest van die dag herinner ik me in flarden. Wat zij me vertelde, wat ik daarbij voelde, herbeleef ik nog steeds als ik daaraan terug denk. Nooit zal ik dat vergeten.

Zij heeft mij laten ervaren hoe het was.
En dat is wat ik doe. Ik vertel mijn verhaal, op thema of algemeen, aangepast aan de doelgroep en de vraag.
Daardoor neem ik mensen mee in de beleving van mijn ervaring en wat ik daarbij voelde en mijn herstel.
Vervolgens is er ruimte om vragen te stellen, ook die vraag waarvan je denkt dat die niet gesteld mag worden. 
Daarna volgt uitleg over de Appeltjesmethode die ik ontwikkeld heb ten behoeve van kwetsbare mensen. Hierdoor maken we de ervaring completer, verinnerlijken en proeven we aan een werkwijze om mensen werkelijk te helpen uit die kwetsbaarheid te stappen.

Trauma
Het woord trauma is ontstaan in de medische wereld. Het betekent ‘wond’ en is een soort van aantasting van de integriteit van het lichaam. In de psychiatrie wordt gesproken over een wond als reactie op ingrijpende gebeurtenissen met een grote impact op gevoelens, gedachten en gedrag.
Bessel van der Kolk concludeert dat vroegtraumatische ervaringen daadwerkelijk tot fysiologische veranderingen in ons brein leiden en vooral in het emotionele deel van onze hersenen.
Martin Delfros stelt dat trauma zo oud is als de mensheid (Delfos,2013). Een leven zonder traumatische ervaringen is niet alleen onmogelijk maar de ervaringen zijn zelfs nodig voor de verwerking van latere trauma’s in het volwassen leven.

Uitgangspunten:
De uitgangspunten die ik gebruik om de ander te leren zijn gebaseerd op de motivatie om informatie tot zich te willen nemen.
Indien de motivatie intrinsiek is, dan zal dit het leren bevorderen. Om te leren zijn diverse stijlen.
Daarbij nodig ik uit tot denken vanuit een intersectioneel perspectief. Dit wil zeggen: inclusief, verbindend en dynamisch kunnen denken vanuit meervoudig perspectief, voelen, handelen en kijken naar jezelf en de omgeving.
Mijn methodische stijl past bij wat door Joseph Kessels wordt beschreven als: ‘creatieve onrust die helpt bij radicale innovaties’.

‘leren is een sociaal proces in een sociale context met sociale resultaten. Leren gebeurt ook onbewust; leren doe je ook op non-verbale manieren. Mensen uit verschillende (sub) culturen hebben stilzwijgend verschillende interpretaties van de wereld geleerd. Leren is kritisch reflecteren op schijnbare vanzelfsprekendheden’. (Bolhuis & Simons, 2011)
‘Hoe schijnbaar abnormaal gedrag logisch wordt wanneer het eenmaal in de context van haar oorsprong wordt geplaatst’. (Boeving & Corstens 2011)

De zorg en opdracht tot leren van de huidige individualistische maatschappij.
De filosoof Martin Buber bekritiseerde de individualisering in de westerse samenleving. Hij vindt dat onder de legitimatie van autonomie de collectieve verantwoordelijkheid afneemt. ‘De mens zoekt steeds toevlucht in zichzelf en zo hoeft hij aan niemand anders dan aan zichzelf verantwoordelijkheid af te leggen’. (Buber 1965)
Volgens hem is werkelijk leven, ontmoeten. Pas na de ontmoeting met de ander kunnen we onszelf ontdekken en definiëren.
De ervaringsdeskundige professional kan hier een rol in hebben. Die heeft de eigen levensgeschiedenis doorgrond en doorleefd en kan in de onuitgesproken tastbare tussenruimte overeenkomsten herkennen en de ander ruimte bieden tot betekenis en uiteindelijk herstel.
De aanwezigheid van ervaringsdeskundigen in de maatschappij is een bewijs dat herstel mogelijk is, wat tot versterking van het geloof kan leiden en de motivatie vormen om te werken aan die betekenisgeving en het herstel.

leren in groepsverband
Leren kan in meerdere situaties en meerdere vormen.
Belangrijk uitgangspunt dat ik in mijn groepen hanteer is dat ieder zijn eigen leider is. Dit wil zeggen authentiek selectief in wat je naar voren wil brengen aan gedachten, oordelen, fantasieën maar ook de reacties die je wel of nou net niet in de ruimte van de ander wil geven.
Indien er sprake is van een storing, wat het proces dat natuurlijk toch al gevoelig is en waar mensen zich bloot (moeten of willen) geven, op wat voor manier dan ook hindert, dan zal daar ruimte voor gecreëerd worden.

Share